کیست مویی یا سینوس پایلونیدال به طور شایع در قسمت تحتانی ستون فقرات در ناحیه دنبالیچه می باشدکه بیماران با شکایت ترشح و درد در این ناحیه مراجعه می کنند. این از سن 15 تا 24سال شایع است و بعد از40سالگی غیر شایع می باشد. کیست مویی یا سینوس پایلونیدال که بیشتر در آقایان دیده می شودبه 2 عامل اصلی بستگی دارد:
عوامل ایجاد کیست مویی
1-ارثی بودن این بیماری
2-علت شایع تر فرورفتن موهای ناحیه به داخل پوست.برای همین این بیماری بین افراد پر مو و افرادی که شغل نشسته دارند بیشتر است از دیگر عوامل می توان به تعریق شدید در محل کیست مویی – شکاف عمیق بین دو باسن- چاقی و غیره اشاره کرد.
غالبا کیست مویی یا سینوس پیلونیدال تا هنگامی که به حالت حاد دچار عفونت نشده باشد؛ علامتی ندارد. در این حالت، فقط تظاهر بیماری، وجود حفره ای زیر پوستی در فاصله دو باسن و کمی بالاتر از باسن می باشد که احتمال دارد اندازه ای به قطر یک تا چند سانتیمتر داشته باشد؛ دارای تعدادی مو باشد و از طریق چند سوراخ ریز به سطح پوست راه داشته باشد. در این حالت، فقط در معاینه، سوراخ های ریز پوست در فاصله بین دو باسن قابل دیدن می باشد. با پدید آمدن عفونت، نشانه های زیر ظاهر می شود:
درد خود به خودی یا احساس درد با لمس کردن، قرمزی، تورم قسمت مبتلا، تب و لرز و ترشح چرک یا خونابه. اگر مجرای این سوراخها بسته شود؛ ترشحات چرکی درون حفره جمع می شود و منجر به پدید آمدن آبسه می گردند که با درد شدیدی توام می باشد.
بطور کلی عموم بیماران ، هرمشکلی در ناحیه مقعد و حتی در اطراف آن نیز داشته باشند چه از خارش گرفته تا سرطان های پیشرفته را همگی جز هموروئید یا همان بواسیر میدانند .لذا بواسیر در نظر عامه مردم، طیف وسیعی از بیماریها اعم از خارش تا سرطان را شامل می گردد .
اما شایع ترین عللی که اکثر مردم بعنوان " بواسیر " نزد پزشک مراجعه میکنند شامل موارد زیرمیباشند :
1- بواسیر داخلی:( با علائم خونریزی بدون درد،بیرون زدگی توده بواسیری و گاهی خارش ودرد ).
2- بواسیر خارجی :(با علائم یک توده که در دور مقعد بوجود آمده و گاهی دچار درد و سوزش و التهاب وخونریزی نیز ممکنست بشود وبه تعداد یک تا چند عدد نیز ممکنست باشند) .
3- شقاق یا همان فیشر : ( علائم آن عبارتند از درد ویا سوزش خفیف تا بسیارشدید که در حین یا بعد از اجابت مزاج روی میدهد و همراه با آن گاهی خونریزی مختصر نیز وجود دارد ،معمولاً بیماران از آن بعنوان دفع مدفوع دردناکِ ترسناک یاد میکنند ، در نتیجه بعضی از افراد به همین علت سعی میکنند که بسیار کم غذا بخورند که تا هر 2-3 روز یکبار به توالت بروند .
4- بواسیر دردناک لخته ای ناگهانی (بواسیر ترومبوزه ):محل آن در لبه کناری مقعد و اندازه آن در حد یک لوبیا ، کمی کوچکتر یا بزرگتر که بعد از یک استرس ،ویا زور زدن در حین دفع ویا در افرادی که طولانی مدت می نشینند مانند رانندگان کامیون ، موتورسواران ،خلبانان ، وغیره که بطور ناگهانی وحداکثر ظرف چند ساعت بوجود می آید .این نوع از بواسیر دردناکترین فرم آن میباشد.
بواسیر یا(هموروئید ) چیست ؟
بواسیر جمع کلمه باسور بوده ودر زبان انگلیسی به آن هموروئید نیز گفته میشود .بواسیر ها انواع مختلفی دارند وشامل بواسیر داخلی ، خارجی و لخته ای تقسیم میشوند .
کیست پیلونیدال یا کیست مویی از وجود یک کیسه کوچک پوستی حاوی مو در قسمت پایین کمر، در فاصله بین دو باسن و کمی بالاتر از مقعد ایجاد می شود.
در گفت و گو با متخصص داخلی بیوطب بخوانید:
این حفره که ممکن است اندازه ای به قطر یک الی چند سانتیمتر داشته باشد، گاهی چیزی بیش از یک فرورفتگی حاوی چند موی پیچیده نیست و توسط چند سوراخ ریز به سطح پوست راه دارد.
این کیست مستعد ابتلا به عفونت است.
کیست مویی در مردان شایعتر است.
عفونت کیست معمولاً در اوایل بزرگسالی آغاز میشود.
این مشکل گاهی بدون علامت است و فقط در معاینه، سوراخ های ریز پوستی در فاصله بین دو باسن دیده می شود.
گاهی نیز ترشحات چرکی یا خونابه از سوراخ های مذکور خارج می گردد.
اگر مجرای این سوراخ ها بسته شود، ترشحات چرکی داخل حفره تجمع پیدا می کنند و باعث ایجاد آبسه می شوند که با درد شدید همراه است.
این بیماری بیشتر در افراد پر مو دیده می شود و بیشتر شامل حال کسانی است که شغل های نشسته دارند، به همین علت به آن بیماری رانندگان هم گفته می شود.
بعضی علت آن را فرورفتن موهای این ناحیه به داخل پوست می دانند.
بیشتر بیماران هنگامی مراجعه می کنند که مو وارد بدن شده و یک عفونت موضعی ایجاد کند.
بعد از آن به مرور زمان به صورت یک آبسه در آید و موجب درد و توده پشت (بالای شکاف باسن ) می گردد.
در صورت عفونت نکردن کیست، علامتی وجود ندارد.
با ایجاد عفونت، علایم زیر بروز میکنند:
ورم، درد، قرمزی و احساس درد با لمس
تب و لرز
ترشح چرک
درد موقع نشستن
* اگر هنگام نشستن احساس ناراحتی میکنید، یک بالش مخصوص در محل نشستن خود قرار دهید.
درمان کیست عفونی شده معمولا شامل برش آبسه و تخلیه چرک از آن و گاهی جراحی به منظور برداشتن کل ناحیه عفونی میباشد
عوامل افزایش دهنده خطر تعریق زیاد بدن
پوشیدن لباس تنگ
لیزر موهای زاید برای پیشگیری از ایجاد بیماری و پیشگیری از عود پس از جراحی موثر است.
حمام کردن یا دوش گرفتن روزانه برای تمیز نگهداشتن ناحیه کیست
پوشیدن لباس سبک و گشاد
جلوگیری از چاقی
عفونت کیست، با مصرف آنتیبیوتیک و جراحی قابل درمان است.
در صورت عفونت کیست، از حمام آب گرم برای تخفیف درد استفاده کنید.
در یک لگن آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بنشینید و این کار را هر چند بار که لازم است تکرار کنید.
درمان کیست عفونی شده معمولا شامل برش آبسه و تخلیه چرک از آن و گاهی جراحی به منظور برداشتن کل ناحیه عفونی میباشد.
التیام زخم جراحی ممکن است چند ماه به طول انجامد، زیرا زخم باید از عمق ترمیم شود.
یک تکه گاز استریل باید برروی زخم قرار داد تا هم امکان هواخوردن زخم وجود داشته باید و هم از ساییده شدن لباسها به زخم جلوگیری شود.
بهترین درمان آن است که بیمار سریع تر مورد عمل جراحی قرار گیرد، چون هر چه زمان بگذرد وسعت کیست مویی بیشتر شده و سوراخ های جدیدی روی پوست ظاهر می شوند.
در مواردی که فرد دچار آبسه (تجمع چرک در محل) شده باشد، با روش بی حسی موضعی و ایجاد برش در محل آبسه، تخلیه چرک صورت می گیرد و با شستشوی منظم، علائم التهابی آبسه مرتفع خواهد شد و پس از رفع التهاب، عمل جراحی اصلی که همان خارج کردن کیست است انجام می گیرد.
در مواردی که کیست عفونت نکرده است، یا ترشحات از مجرای کیست وجود دارد، ولی عفونت یا التهاب دیده نمی شود، از همان ابتدا عمل جراحی برای خارج کردن تمام کیست انجام می گیرد.
۱- جراحی به روش باز: در این روش، کیست حاوی مو پس از انجام بیهوشی عمومی و یا بی حسی از کمر خارج می شود و محل عمل بخیه نمی شود.
در نتیجه حفره ای به جا خواهد ماند که تدریجا از کف پر خواهد شد.
اندازه این حفره به اندازه کیست بستگی دارد و به زبان ساده ممکن است به اندازه یک گردو و حتی یک پرتقال باشد.
از محل عمل تا حدود یک هفته ترشحاتی خارج می شود و پس از آن تدریجا ترشحات کم می شود و پس از حدود دو تا سه ماه، به طور کامل توسط بافت های اطراف پر خواهد شد.
۲- جراحی به روش بسته : در این روش، کیست حاوی مو پس از انجام بیهوشی عمومی و یا بی حسی از کمر خارج می شود و محل عمل بخیه زده می شود و حدود ده روز بعد، بخیه ها کشیده می شوند.
۱- در روش جراحی باز پس از اتمام عمل جراحی، محل زخم با پانسمان فشرده پر می شود و بسته به نظر پزشک پس از یک الی دو روز پانسمان خارج خواهد شد.
در این زمان حفره ای تو خالی وجود خواهد داشت که علیرغم ظاهر ترسناکی که دارد فاقد خطر جدی است.
لازم است که روزانه دو تا سه مرتبه در لگن آب گرم که حاوی چند قطره بتادین است، نشست، طوری که زخم داخل آب ولرم غوطه ور شود و آب به آن نفوذ کند و ترشحات آن را تمیز کند. سپس موضع خشک می شود و با گاز مرطوب روی آن پوشانده می شود.
بافت طبیعی که تدریجا در این مکان تشکیل می شود رنگ قرمز یا صورتی دارد.
گاهی نیز بافت زرد رنگی ایجاد می شود که لازم است با کشیدن گاز مرطوب به روی آن، تمیز گردد.
در صورتی که این کار باعث درد شدید شود، می توان قبل از آن چند قطره محلول بی حس کننده مثل لیدوکائین داخل زخم ریخت و پس از چند دقیقه کار تمیز کردن را شروع نمود.
مصرف داروی مسکن در موارد درد شدید توصیه می شود.
بسته به صلاحدید پزشک، گاهی از پمادهایی که رشد بافت را تسریع می کنند، یا پمادهایی که بافت های غیر مفید را حل می کنند استفاده می شود.
حجم ترشحات پس از یک هفته کاهش پیدا می کند و فرد پس از یک هفته می تواند فعالیت های خود را شروع کند.
۲- در روش جراحی بسته، به طور معمول پانسمان اولیه به مدت سه الی پنج روز در محل حفظ می شود و در صورت تداوم ترشحات، تعویض پانسمان توصیه می شود.
بسته به نظر پزشک گاهی پماد چرک خشک کن موضعی یا داروی چرک خشک کن خوراکی تجویز می شود.
بسته به نظر پزشک، گاهی در محل زخم درن گذاشته می شود.
درن لوله ای است که ترشحات را از محل زخم خارج می کند
معمولا بخیه ها پس از یک الی دو هفته خارج می شوند و پس از حدود یک هفته فعالیت های خود را می توانید آغاز کنید.
اصولاً براى برطرف کردن علایم هموروئید با توجه به نوع و تشخیص پزشک متخصص در این رشته چندین روش درمانى وجود دارد.
۱- درمان طبى: که معمولاً براى هموروئیدهاى خفیف درجه اول و یا دوم توصیه مى شود که عبارت است از کنترل یبوست به وسیله مصرف رژیم غذایى پر فیبر مثل میوه جات و سبزیجات، کاهو، آلو، انجیر، نان سبوس دار، اصلاح عادت اجابت مزاج، استفاده از پمادهاى ضد هموروئید و استفاده از ملین ها و لگن آب گرم.
۲- درمان هاى سرپایى : امروزه پزشکان و بیماران درجستجوى راه هاى ساده، موثر و بدون عارضه و یا با کمترین عارضه هستند. از آنجا که روش هاى جراحى معمول با بسترى شدن بیمار، نیاز به بیهوشى، درد پس از عمل، احتمال خونریزى، ترشح، عفونت و از کارافتادگى همراه بوده و نیاز به مراقبت هاى طولانى مدت دارند، لذا تلاش هاى زیادى براى مهار بیمارى هموروئید به روش هاى متعدد سرپایى از قبیل کوتر کردن، منجمد کردن، رابر بند لیگاتور و سایر روش ها بوده است. ولیکن هیچکدام درمان قطعى براى تمام هموروئیدها نبوده و اکثر این روش ها محدودیت هایى دارند. از جمله شایع ترین این روش ها تا کنون روش بستن هموروئید با حلقه لاستیکى است.
• بستن با حلقه لاستیکى ( رابر بند):
یکى از روش هاى جدید و شایعى که طرفداران زیادى دارد بستن هموروئید با حلقه لاستیکى (رابر بند) است. این روش در مورد هموروئیدهاى درجه دوم و سوم مناسب بوده و به صورت سرپایى بدون استفاده از بى حسى و بیهوشى در مطب قابل انجام است. محدودیت هاى آن در مورد هموروئیدهاى خارجى و یا مخلوط است.
در این روش با کمک یک وسیله یک بارمصرف حلقه لاستیکى را روى قاعده هموروئید قرار داده تا به تدریج هموروئید سیاه شده و بیفتد. این روش در ایران و در بسیارى از مطب ها و درمانگاه هاى تخصصى کولورکتال انجام مى شود. مزیت این روش به سایر روش ها هزینه کم و نداشتن خطر ابتلا به بیمارى هاى عفونى است.
• روش بستن شریان هموروئید با استفاده از داپلر (DG-HAL ) :
در این روش نوین درمان، با پاکه (بالشتک) هموروئید برخورد غیرمستقیم مى شود. یعنى عروق اصلى تغذیه کننده هموروئید مسدود مى شود که نهایتاً منجر به کاهش و یا قطع جریان خون به بالشتک هموروئیدى شده و تورم آن از بین رفته، هموروئید چروکیده شده و در نتیجه علائم نیز از بین مى رود.
طبق گزارشات متعدد این روش بر انواع هموروئیدها نتایج خوبى داشته است.
این روش براى اولین بار در سال ۱۹۹۵ ابداع و از آن زمان در مراکز معتبر متعدد جهان به طور موفقیت آمیزى به کار رفته و امروزه استفاده از این روش تحول اساسى در درمان آسان و بدون عارضه و بدون بیهوشى هموروئید به وجود آورده و مورد استقبال جراحان قرار گرفته است. از مزایاى آن به کوتاه بودن زمان عمل، عدم نیاز به بیهوشى کامل در حین عمل، نداشتن درد و خونریزى و درصد موفقیت بالا مى توان اشاره کرد. خوشبختانه این روش در ایران نیز قابل انجام است.
کیست پیلونیدال که عموما در بین مردم به کیست مویی مشهور است؛ به زبان ساده، ایجاد یک حفره عفونی در گودی کمر، یعنی تقریبا در پایین ترین قسمت ستون فقرات می باشد. این کیست معمولا به صورت یک منفذ پوستی کوچک نمایان شده؛ گاهی چیزی بیش از یک فرورفتگی حاوی چند موی پیچیده نیست.
این بیماری که مردان را بیش از زنان گرفتار می کند؛ اغلب برای اولین بار در دوران بلوغ و هنگاهی که رشد مو و فعالیت غدد چربی افزایش می یابد؛ بروز می کند. این عارضه در افراد چاق، پرمو، کسانی که زیاد عرق می کنند، کارهای نشسته دارند یا لباس های تنگ می پوشند، بیشتر دیده می شود.